Vài sự kiện tại Đà Lạt (1893 - 1970)

1881
Bác sỹ Paul Néis và trung úy Albert Septans thám hiểm cao nguyên Lâm Viên.

1893
21 tháng 6, Bác sĩ Alexandre Yersin thám sát cao nguyên Lang Biang.

1897
Tháng 7, toàn quyền Paul Doumer cho tìm địa điểm lập nơi nghỉ dưỡng. Bác sĩ Yersin đề nghị vùng cao nguyên Lang Biang.

1897
Tháng 10, đoàn Thouard cùng Cunhac khảo sát Lang Biang.

1898 Lập trạm nông nghiệp và trạm khí tượng ở Đăng Kia.

1898 - 1900 Đoàn Odhéra, Garnier và Bernard nghiên cứu mở đường lên Đà Lạt.

1899
- Tháng 3, Paul Doumer và bác sĩ Yersin lên quan sát cao nguyên Lang Biang.
- Tháng 5, đoàn Guynet làm đường bộ từ Nại lên cao nguyên Lang Biang
- 1 tháng 11, P. Doumer ký nghị định thành lập tỉnh Đồng Nai Thượng và trạm hành chánh (post administratif) trên cao nguyên Lang Biang.

1900 Dựng nhà đốc lý ở Đà Lạt.

1901 P. Doumer quyết định thành lập tuyến đường sắt Tháp Chàm - Đà Lạt.

1903 Bãi bỏ tỉnh Đồng Nai Thượng, trạm hành chánh Lang Biang trực thuộc đạo Ninh Thuận.

1906 Đà Lạt được xác định làm nơi nghỉ dưỡng.

1907 Cất lữ quán dành cho khách vãng lai, khách sạn đầu tiên của Đà Lạt (Hôtel du Lac).

1908 Trạm nông nghiệp chuyển từ Đăng Kia về Đà Lạt.

1909
- Đường sắt Tháp Chàm - Xóm Gòn hoàn thành.
- Chuyển trạm khí tượng Đăng Kia về Đà Lạt.

1911 Toàn quyền Albert Sarraut chủ trương xây dựng gấp đường giao thông lên Đà Lạt.

1913 Thông đường Ma Lâm - Di Linh.

1914 Thông đường Di Linh - Đà Lạt.

1916
- 6 tháng 1, thành lập tỉnh Lang Biang.
- 20 tháng 4, Dụ của Hội đồng nhiếp chính vua Duy Tân về việc thành lập thị tứ Đà Lạt.
- Khởi công xây dựng khách sạn Langbian Palace.

1917 Đoàn Đình Duyệt, thượng thư Bộ công của triều đình Huế, lên Đà Lạt nghiên cứu việc xây dựng hành cung.

1918 Xây nhà máy điện, lập dưỡng viện thừa sai.

1919 Ngăn đập tạo hồ trên suối Cam Ly.

1920
- 31 tháng 10, toàn quyền Maurice Long ký nghị định tách cao nguyên Lang Biang và vùng đất phụ thuộc tỉnh Lang Biang, thành lập khu tự trị Đà Lạt.
- Nghị định thành lập Sở điều hành các dịch vụ ở trạm vùng cao Lang Biang và du lịch ở Nam Trung Kỳ.
- Nghị định nâng khu tự trị Đà Lạt lên thị xã hạng hai.
- Hoàn thành đường Phan Rang - Đà Lạt.
- Xây dựng trường Nazareth, bưu điện, kho bạc, nhà máy nước.

1921
- Kiến trúc sư Ernest Hébrard nhận nhiệm vụ thiết lập đồ án quy hoạch Đà Lạt
- Khánh thành khách sạn Langbian.

1922 Khởi công xây dựng khách sạn Hôtel du Parc.

1923
- Đồ án quy hoạch Đà Lạt của Ernest Hébrard hoàn thành.
- Xây đập thứ hai phía dưới đập xây dựng năm 1919 tạo thành hai hồ nước ở khu trung tâm Đà Lạt.
- Nghị định về việc tổ chức lại thị xã Đà Lạt.
- Dân số Đà Lạt: 1.500 người.

1926 Nghị định về việc tổ chức điều hành hành chánh và ngân sách thị xã.

1927 Xây nhà máy điện, trường Petit Lycée.

1929
- Dời chợ từ vị trí ấp Ánh Sáng lên Khu Chợ (Khu Hòa Bình ngày nay).
- Khởi công xây dựng trường Grand Lycée.
- Lập làng Trường Xuân (Cầu Đất).

1930
- Xây trại lính thủy (trại Courbet).
- Khu vực chung quanh "Chợ Cây" bị cháy.

1931 Khởi công xây nhà thờ lớn.

1932
- 2.5, bão lớn phá hủy 2 đập ngăn suối Cam Ly và đập của nông trại O'Neil.
- Hoàn thành đường sắt Phan Rang - Đà Lạt.
- Khởi công xây dựng nhà ga.
- Hoàn thành đường Sài Gòn - Đà Lạt, sân Golf.

1933
- Kiến trúc sư Pineau hoàn thành đồ án chỉnh trang, mở rộng Đà Lạt.
- Đấu thầu xây đập hồ lớn.

1934
- Xây đập tạo thành Hồ Lớn (Grand Lac).
- Khởi công xây trường Notre Dame du Langbian (Couvent des Oiseaux).

1935
- Xây lại chợ Đà Lạt.
- Khánh thành Trường Grand Lycée (Lycée Yersin).
- Thành lập Công ty du lịch Đà Lạt.
- Đà Lạt có 272 biệt thự.

1936
- Nghị định điều chỉnh quy chế thị xã.
- Khánh thành Viện Pasteur Đà Lạt.
- Xây xong trường Notre Dame du Langbian.

1937
- Hoàn thành chợ Đà Lạt.
- Xây dựng dinh toàn quyền, khu cư xá Saint Benoit, Bellevue.
- Đà Lạt có 378 biệt thự.

1938
- Thành lập ấp Hà Đông.
- Khởi công xây dựng chùa Linh Sơn.
- Khánh thành ga Đà Lạt.Công nhân hãng S.I.D.E.C., đồn điền chè đình công.

1939
- Lập trường thiếu sinh quân.
- Dân số : 14.500; 487 biệt thự.

1940 Lập ấp Nghệ Tĩnh.

1941 Xây trường Lasalle Adran.

1942
- Dân số 20.000.
- Kiến trúc sư Lagisquet hoàn tất đồ án quy hoạch thành phố.
- Xây dựng nhà máy thủy điện Ankroét.
- Khánh thành nhà thờ lớn, chùa Linh Sơn.
- Xây xong trường Grand Lycée.
- Khởi công xây khu cư xá Decoux.

1943 Xây dựng đường Prenn mới.

1944 Thủy điện Ankroét hoạt động.

1945
- Dân số :25.800; 1.000 biệt thự.
- Hoàng thân Ưng An làm thị trưởng dưới thời chính phủ Trần Trọng Kim.
- Tháng 5, ủy ban Mặt trận Việt Minh thành lập.

1946
- 28.1, Pháp phối hợp Nhật tấn công 3 phòng tuyến Trại mát, Fimnom, cây số 42 trên đường số 8.
- Tòa đốc lý đổi thành tòa thị chính.
- 17 tháng 4 - 12 tháng 5, Hội nghị trù bị cho Hội nghị Fontainebleau tại Đà Lạt.
- Đô đốc D'Argenlieu lập Tây kỳ tự trị.

1947 Lập trường dành cho học sinh Thượng.

1948 Thông tuyến hàng không Hà Nội - Đà Lạt.

1949 Tháng 12, bác sĩ Trần Đình Quế làm thị trưởng Đà Lạt.

1950
- Dụ số 6 (15.4), sắc lệnh số 3QT/TD (25.7) thiết lập Hoàng triều cương thổ.
- Dụ số 4 (10.11) xác định địa giới Đà Lạt.
- Chuyển Trường võ bị quốc gia ở Huế vào Đà Lạt thành Trường võ bị liên quân Đà Lạt.

1952
- Lập ấp Ánh Sáng, làng Đa Phú.
- Lập trường Bảo Long .

1953
- Sắc lệnh số 4 (13 tháng 4) về chế độ quản lý Đà Lạt.
- Việt hóa tên gọi các đường, địa danh.

1954
- Hiệp định Genève.
- Dân số: 52000 do làn sóng di cư từ Bắc, Lào và các tỉnh khác đến.

1955 11.3, Dụ 21 bãi bỏ Hoàng triều cương thổ.

1957
- 8.8, thành lập Viện đại học Đà Lạt.
- Sắc lệnh 261/ NV thành lập tỉnh Tuyên Đức.
- Lập Trung tâm nghiên cứu nguyên tử, Giáo hoàng chủng viện Pio X, Thư viện.
- Khánh thành khu du lịch thác Prenn.

1959 Trường Võ Bị Liên Quân Đà Lạt đổi thành Trường Võ Bị Quốc Gia Việt Nam.

1960
- Thành lập Nha văn khố.
- Theo sự vụ lệnh số 68/ VPN, thị trưởng Đà Lạt kiêm tỉnh trưởng Tuyên Đức.

1962 Khánh thành sân bay Liên Khương.

1965 Dân số : 73.290.

1966
ngày 8 tháng 3, lập Trường đại học chiến tranh chính trị.

1967 Lập trường chỉ huy tham mưu.

1970 Dân số: 89.656.

1972
Xây dựng đập Đa Thiện III, tạo lập hồ Đa Thiện trong khu vực thung lũng Tình Yêu.
1973
Thành lập làng trẻ em SOS.
Đà Lạt đón 15.844 du khách nước ngoài trong năm.
1975
31 tháng 3: Quân đội Việt Nam Cộng hòa rút khỏi Đà Lạt xuống Phan Rang.
3 tháng 4: Quân đội Nhân dân Việt Nam tiến vào thành phố.[52]
14 tháng 10: Bộ Quốc phòng quyết định chuyển Học viện Quân sự từ Hà Nội vào Đà Lạt.
Dân số Đà Lạt: 85.833 người.
1976
14 tháng 3: Hợp nhất hai tỉnh Lâm Đồng, Tuyên Đức và thành phố Đà Lạt thành tỉnh Lâm Đồng mới, Đà Lạt là tỉnh lỵ tỉnh Lâm Đồng.
26 tháng 4: Thành lập Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt.
27 tháng 10: Thành lập Trường Đại học Đà Lạt.
Thành lập Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt.
Thành lập Công ty Dược phẩm Đà Lạt.
Đổi tên 22 đường phố.
1977
Bầu cử Hội đồng nhân dân thành phố Đà Lạt khóa I.
19 tháng 8: Báo Lâm Đồng ra số đầu tiên.
2 tháng 9: Trạm phát lại truyền hình hoạt động.
1978
Thành lập Bảo tàng Lâm Đồng, Công ty Phát hành sách Lâm Đồng.
5 tháng 9: Thành lập Trung tâm Nghiên cứu Khoa học tại Đà Lạt, tức Viện Sinh học Tây Nguyên ngày nay.
1979
14 tháng 3: Điều chỉnh địa giới hành chính, Đà Lạt có 6 phường và 3 xã Tà Nung, Xuân Thọ, Xuân Trường.
Xây dựng hồ Chiến Thắng.

Thập niên 1980
Hồ Tuyền Lâm, hoàn thành vào năm 1987.

1981
Hoàn thành đập chính hồ chứa nước Chiến Thắng.
Dân số Đà Lạt: 98.437 người.
1982
Dân số Đà Lạt: vượt ngưỡng 100.000 người.
1984
Khánh thành Nhà máy nước Suối Vàng.
20 tháng 3: Khôi phục và mở rộng lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt.
1985
Nạo vét hồ Xuân Hương.
7 tháng 11: Đài Truyền hình Lâm Đồng phát hình màu.
1986
6 tháng 6: Điều chỉnh địa giới hành chính, Đà Lạt có 12 phường và 3 xã Tà Nung, Xuân Thọ, Xuân Trường.
1987
Hoàn thành hồ Quang Trung, ngày nay là hồ Tuyền Lâm.
1988
24 tháng 12: Thành lập Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú Lâm Đồng.
Hồ Xuân Hương được công nhận là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia.
1989
Làng trẻ em SOS hoạt động trở lại.

Thập niên 1990
Biệt thự Hằng Nga, mở cửa năm 1990.
Thiền viện Trúc Lâm, khánh thành năm 1994.

1990
Dân số Đà Lạt: 120.261 người.
Mở cửa biệt thự Hằng Nga.
1991
Nâng cấp khách sạn Palace, đồi Cù và các biệt thự đường Trần Hưng Đạo.
Phục dựng đoạn đường sắt Đà Lạt – Trại Mát để phục vụ du lịch.
1992
Thành lập Công ty Bio-Organics Hasfarm chuyên trồng hoa xuất khẩu.
1993
28 tháng 5: Khởi công xây dựng Thiền viện Trúc Lâm.
Khánh thành sân golf 18 lỗ.
Khởi công nâng cấp chợ Đà Lạt.
Bến xe Trung tâm bắt đầu hoạt động.
Lễ hội kỷ niệm Đà Lạt 100 năm hình thành và phát triển.
1994
19 tháng 3: Khánh thành Thiền viện Trúc Lâm.
27 tháng 10: Thủ tướng Chính phủ quyết định phê duyệt Đề án Quy hoạch tổng thể xây dựng thành phố Đà Lạt và vùng phụ cận đến năm 2010.
1995
Hoàn thành nâng cấp chợ Đà Lạt.
Nâng cấp đường Hồ Tùng Mậu.
1996
12 tháng 8: Khánh thành tháp bưu điện.
20 tháng 12: Thành lập Trung tâm trồng, chế biến cây thuốc Đà Lạt.
1998
Hồ Than Thở, hồ Tuyền Lâm, thung lũng Tình Yêu, thác Prenn, thác Datanla, thác Cam Ly được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa quốc gia.
Nạo vét và nâng cấp, tôn tạo di tích hồ Xuân Hương.
1999
24 tháng 7: Thành phố Đà Lạt được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận là đô thị loại II.
Dân số Đà Lạt: 160.663 người.

Thế kỷ 21
Thập niên 2000
XQ Sử quán, khánh thành cuối năm 2001.
Trường Đại học Dân lập Yersin Đà Lạt, thành lập năm 2004.
Đường cao tốc Liên Khương – Prenn, khánh thành năm 2008.

2001
Bộ Văn hóa Thông tin ra quyết định công nhận 2 di sản văn hóa kiến trúc ga Đà Lạt và Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt.
29 tháng 12: Khánh thành XQ Sử quán.
2002
Khởi công xây dựng công trình Cáp treo Đà Lạt.
27 tháng 5: Thủ tướng Chính phủ quyết định phê duyệt Đề án Điều chỉnh quy hoạch chung thành phố Đà Lạt và vùng phụ cận đến năm 2020.
Xây dựng đường Cam Ly – Suối Vàng.
Hội đồng nhân dân tỉnh Lâm Đồng ban hành Quyết định đặt tên đường mới.
Thành lập Hiệp hội rau quả Đà Lạt.
2003
Lễ hội kỷ niệm 110 năm Đà Lạt hình thành và phát triển.
Khánh thành công viên Yersin.
Khởi công cải tạo suối Cam Ly, xây dựng hệ thống thoát nước thải và nhà máy xử lý nước thải.
2004
Hoàn thành dự án ngầm hóa đường dây trung thế.
Mở thêm đường hàng không Liên Khương – Hà Nội.
Thành lập Trường Đại học Dân lập Yersin Đà Lạt.
2005
Xây dựng thánh thất Đa Phước mới.
Festival Hoa Đà Lạt lần thứ nhất, thành phố đón gần 90 nghìn du khách.
2006
Lễ hội văn hóa trà.
Hệ thống xe buýt bắt đầu hoạt động, tuyến đầu tiên nối Đà Lạt với Đức Trọng.
2007
27 tháng 4: Khai thông tỉnh lộ 723 nối Nha Trang – Đà Lạt.
Thành lập Hiệp hội hoa Đà Lạt.
Festival Hoa Đà Lạt lần thứ hai, thành phố đón 120 nghìn du khách.
Dân số Đà Lạt: 197.013 người.
2008
29 tháng 6: Khánh thành đoạn đường cao tốc Liên Khương – Prenn.
Khởi công xây dựng nhà máy nước Dankia II.
Khởi công xây dựng công viên Bà Huyện Thanh Quan.
Khánh thành Bệnh viện đa khoa Hoàn Mỹ Đà Lạt, bệnh viện tư đầu tiên của Đà Lạt.
Lễ hội kỷ niệm 115 năm Đà Lạt hình thành và phát triển.
Dân số Đà Lạt: 201.300 người.
2009
6 tháng 3: Điều chỉnh địa giới hành chính, Đà Lạt có 12 phường và 4 xã Xuân Thọ, Xuân Trường, Tà Nung và Trạm Hành.
23 tháng 3: Thành phố Đà Lạt được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận là đô thị loại I.
26 tháng 12: Khánh thành nhà ga mới của sân bay Liên Khương.
Dân số Đà Lạt: 206.105 người.

Thập niên 2010
Thánh thất Đa Phước mới, khánh thành năm 2010.

2010
29 tháng 6: Khởi công xây dựng Bệnh viện Nhi Đà Lạt.
20 tháng 12: Khởi công xây dựng Hoàng Đình Villa, dự án khu đô thị quy mô lớn nhất Đà Lạt.
Khánh thành thánh thất Đa Phước mới, khởi công xây dựng từ năm 2005.
Sân bay Cam Ly được giao lại cho Bộ Quốc phòng quản lý.
Festival Hoa Đà Lạt lần thứ ba, thành phố đón gần 300 nghìn du khách.
2011
11 tháng 1: Khởi công xây dựng trung tâm thương mại Đà Lạt Center trên khu đất hiện hữu của khu C chợ Đà Lạt.
Hồ Xuân Hương được được tiếp nước sau một năm tháo cạn.
Khánh thành cầu đập Ông Đạo mới bắc qua hồ Xuân Hương.
2012
Festival Hoa Đà Lạt 2012, thành phố đón hơn 300 nghìn du khách.
10 tháng 2: Khánh thành Nhà thờ Tin Lành Đà Lạt mới, xây dựng từ năm 2011

WIKI

Cám ơn Bác Cầm !